قفل های سخت افزاری و نرم افزاری

برای جلوگیری از استفاده غیرمجاز از برنامه ها و یا تکثیرغیرقانونی آنها، اصطلاحا به آنها قفل می زنند. قفل گذاری کلا به دو روش نرم افزاری و سخت افزاری انجام می شود . قفل سخت افزاری ( Hardware lock ) چنانچه از سخت افزارخاصی برای قفل گذاری استفاده شود، به آن قفل سخت افزاری می گوییم. این قفلها بعضی به صورت یک رابط، بر روی پورت پارالل سیستم نصب می شوند که البته هر دو نوع آن عملکرد مشابه دارند. بخش اصلی قفل، از یک حافظه قابل پاک شدن تشکیل شده که با توجه به نوع و حجم آن، دارای عملکردی متفاوت می باشد و عمدتا به یکی از دو روش زیر عمل می کند :

برای جلوگیری از استفاده غیرمجاز از برنامه ها و یا تکثیرغیرقانونی آنها، اصطلاحا به آنها قفل می زنند. قفل گذاری کلا به دو روش نرم افزاری و سخت افزاری انجام می شود . قفل سخت افزاری ( Hardware lock ) چنانچه از سخت افزارخاصی برای قفل گذاری استفاده شود، به آن قفل سخت افزاری می گوییم. این قفلها بعضی به صورت یک رابط، بر روی پورت پارالل سیستم نصب می شوند که البته هر دو نوع آن عملکرد مشابه دارند. بخش اصلی قفل، از یک حافظه قابل پاک شدن تشکیل شده که با توجه به نوع و حجم آن، دارای عملکردی متفاوت می باشد و عمدتا به یکی از دو روش زیر عمل می کند :

الف) روش اول قفل گذاری به این صورت است که تولید کننده نرم افزار یک یا چند بایت از اطلاعات را در قفل نوشته و برنامه در هنگام اجرا آن را چک می کند. در صورتیکه قفل وجود داشته باشد، برنامه به کار خود ادامه می دهد و اگر قفل وجود نداشته باشد و یا اطلاعات خوانده شده از روی قفل صحیح نباشد، برنامه متوقف شده و با اعلام خطا، از اجرای صحیح، سرباز می زند. این نوع قفل ها دارای ساختاری ساده، حافظه ای در حد چند بایت، و قیمتی ارزان هستند. استفاده از این قفل ها بسیار ساده بوده و نیاز به تخصص خاصی ندارد،تنها کافیست که نرم افزار ویژه قفل را ( که توسط شرکت تولید کننده قفل ارائه شده ) اجرا نمود. در ابتدا که قفل فاقد اطلاعات است، اول یک کلمه دلخواه، به عنوان کلمه عبور درخواست کرده و سپس با توجه به نوع قفل، یک یا چند کلمه اطلاعات را دریافت و در حافظه قفل ثبت کنید. در دفعات بعد می بایست کلمه عبوری که اولین بار ثبت شده، وارد شود تا بتوان به اطلاعات درونی قفل دسترسی داشت. البته بعد از ورود به برنامه این کلمه قابل تغییر است. در هر صورت، پس از ثبت اطلاعات در قفل، تولید کننده نرم افزار، اطلاعات ثبت شده در یک برنلمه چک می کند که نحوه چک کردن اطلاعات، با توجه به نوع قفل متفاوت است. در بعضی فقط اطلاعات درون قفل چک می شود و در بعضی دیگر، در مرحله اول وجود قفل چک شده و در مرحله بعدی، اطلاعات درون آن چک می شود.

ب) روش دیگر قفل گذاری به این صورت است که تولید کننده نرم افزار، بخش کوچکی از برنامه را در حافظه قفل قرار می دهد که در این حالت، چنانچه قفل وجود نداشته باشد برنامه به هیچ وجه، قادر به اجرا و ادامه کار نخواهد بود. این نوع قفل ها، دارای ساختاری کمی پیچیده، حافظه ای بعضا تا چند کیلو بایت، و قیمتی نسبتَََا گران هستند. استفاده از این قفل ها، به سادگی نوع قبلی نیست. البته نحوه کلی کار مشابه روش قبلی است. با اجرای نرم افزار ویژه قفل و وارد نمودن کلمه عبور، باید نام فایلی را که می خواهیم بر روی آن قفل بزنیم، مشخص کنیم، تا بخشی از آن در قفل ثبت گردد. البته در بعضی دیگر از این نوع قفل ها، که حفاظت بیشتری را انجام می دهند، می بایست توسط تولید کننده نرم افزار دقیقا کنترل شود که چه بخش هایی از فایل باید در قفل ثبت گردد که ابته انجام این کار نیاز به تخصص و تجربه کافی دارد، چرا که بعضا ممکن است که خطا در انجام کار، باعث بروز اشکال در برنامه تولیدی بشود. چون با این کار در واقع بخشی از برنامه در قفل ثبت می گردد، واضح است که هر قفل فقط برای یک نسخه از برنامه می تواند مورد استفاده قرار بگیرد و به همین علت کاربرد این قفل، کمتر است. ضمنا نوع دیگری از قفل ها هستند که هر دو روش فوق استفاده می کنند، اما طرفدار چندانی ندارند.

قفل نرم افزاری (Software Lock) چنانچه از روش ها و ترفند های نرم افزاری، برای قفل گذاری استفاده شود، به آن قفل نرم افزاری می گوییم. قفل های نرم افزاری دارای تنوع بیشتری بوده و بعضا از لحاظ طراحی و اجرا سلیقه ای و ابتکاری می با شند. اما می توان نحوه عملکرد اکثر آنها را، توسط یکی از 3 روش ذیل، تشریح نمود:

1) محدودیت در تعداد کپی(Copy Limited) در این حالت برنامه نصب کننده نرم افزار، فضای مشخصی در دیسک را با روش خاصی مرمت کرده، و تعداد مجاز نسخه برداری را در آن درج می کند. بدین طریق با هر بار کپی کردن برنامه، یک واحد از این عدد کم می شود و هنگامی که تعداد مجاز آن به صفر رسید، دیگر نمی توان برنامه را بر روی سیستم نصب نمود. حال ممکن است این سوال مطرح شود که مگر نمی توان پس از نصب برنامه، از آن پشتیبانی(Back Up) گرفته و سپس از نسخه پشتیبان نیز، بر روی سیستم دیگری استفاده نمود؟ پاسخ منفی است. زیرا هنگام نصب، اطلاعاتی راجع به سخت افزار سیستم که می تواند مثلا شامل نوع قطعات و یا شماره سریال قطعات باشد، در جایی، در محدوده قفل ذخیره می شود و از این پس هر بار در هنگام اجرای برنامه، این اطلاعات به دقت چک می شود و در صورت هرگونه تغییر، برنامه اجرا نمی شود.

2) استفاده از دیسکت، در هنگام اجرای برنامه (Disk Required) در این حالت، دیسکت مورد نظر، یا به روش خاصی فرمت می شود و سپس در هنگام اجرا، اطلاعات روی آن بررسی می شود، و یا اینکه قسمتی از دیسکت را بصورت فیزیکی و عمدی خراب می کنند و در اینجا، در واقع همان صدمه ای که به عمد، بر سطح دیسکت وارد شده است، به عنوان قفل و محافظ نرم افزار عمل می کند. از این پس برای انتقال برنامه از یک سیستم به سیستم دیگر، این فلاپی مانند قفل سخت افزاری عمل می کند و می بایست مختصات آن توسط برنامه تایید شود و چنانچه این فلاپی در درایو نباشد، برنامه اجرا نخواهد شد.

3) قفل سی دی (اجرا از روی سی دی) با متداول شدن سی دی ویا لوح فشرده، روش جدیدی در قفل گذاری ابداع شد و آن اجرای برنامه از روی سی دی است. در این حالت برنامه هنگام اجرا، به سی دی رجوع کرده و نقاط خاصی از آن را چک می کند. این نقاط بخش هایی هستند که به صورت فیزیکی علامت گذاری شده اند ودر واقع به نوعی صدمه دیده اند و معمولا این خرابی با تابش اشعه لیزر انجام می شود. به این ترتیب به اصطلاح نقاط معینی از سی دی لیزرسوز می شود. این نقطه یا نقاط، به عنوان قفل سی دی عمل می کند و از عمل تکثیر یا کپی برداری و همچنین استفاده غیر مجاز از آن جلوگیری به عمل می آورد.

در خاتمه سوالی که در مورد سه روش فوق الذکر مطرح است، این است که آیا می توان قبل از نصب، از دیسکت ها و سیدی های قفل گذاری شده کپی تهیه کرد و سپس آنها را نصب کرد؟

پاسخ منفی است، زیرا همانگونه که اشاره شد، یا بخشی از دیسکت و یا تمامی ان، به روش خاصی فرمت می شود که قابل کپی برداری نیست و یا اینکه محل ونقاطی که بر روی دیسکت و یا سی دی، به صورت فیزیکی و عمدی صدمه دیده اند، اجازه کپی برداری را نمی دهند و مانع از انجام این کار می شوند.

زمانی که نیاز دارید تا کامپیوتر را تمیز کنید بستگی به محیطی دارد که کامپیوتر در آن کار میکند مثلا کامپیوترهایی که در اماکن عمومی کار میکنند باید هر ماه تمیز شوند. اما کامپیوترهایی که در منزل مورد مصرف قرار میگیرد شاید در یک فاصله زمانی 6 ماهه نیاز به تمیزکاری داشته باشند. اگر هنگام کار با کامپیوتر سیگار میکشید یا محیط کار کامپیوتر، پرگرد و خاک است باید هر دو ماه یکبار آنرا تمیز کنید. اما بطور معمول توصیه میکنم تا هر 6 ماه یکبار کار تمیزکاری داخل کامپیوتر انجام شود.

هنگام تمیزکاری داخل کامپیوتر شدیدا توصیه میکنم که از جاروبرقی برای تمیزکردن قطعات داخلی کامپیوتر استفاده نکنید چون جاروبرقی تولیذ الکتریسیته ساکن میکند که برای قطعات الکترونیکی داخل کامپیوتر فوق العاده خطرناک است و احتمال خرابی کامپیوتر را بشدت بالا میبرد. جاروهای باطری دار کوچکی مخصوص تمیزکردن داخل کامپیوتر وجود دارد که در صورت نیاز میتوانید از آنها استفاده کنید. توصیه من بهره گیری از اسپری هوای فشرده است که میتوانید از فروشگاههای قطعات الکترونیکی تهیه کنید. اما قسمت بیرونی بدنه کامپیوتر میتواند بوسیله جاروبرقی تمیز شود.

یادتان باشد که هیچوقت مایع تمیز کننده را مستقیما به قطعات داخلی اسپری نکنید و اگر لازم است که از مایع استفاده کنید ابتدا آنرا روی پارچه بریزید و پارچه را روی آن بخش بکشید.

هنگام تمیز کردن کامپیوتر باید حتما دستگاه را خاموش کرده و کابل برق را از پریز جدا کنید.

هیچوقت داخل کامپیوتر را با آب، خیس نکنید.

برای تمیز کردن کامپیوتر نیاز به پارچه، آب، الکل سفید، مایع ظرفشویی، جاروی برقی برای تمیزکردن بیرون کامپیوتر، گوش پاک کن، اسفنج، قلم مو، جارو باطری دار مخصوص و البته دستبند ضد الکتریسته ساکن دارید.

در اولین قدم کامپیوتر را خاموش کرده و آنرا از برق بیرون بکشید.

ابتدا قسمت بیرونی بدنه کامپیوتر را با جاروبرقی تمیز کنید و تمام درزها و منافذ عبوری هوا را تمیز کنید. سپس میتوانید قسمت بیرونی بدنه کامپیوتر را با پارچه آغشته به آب و کمی مایع ظرفشویی تمیز کنید. مطمئن شوید که تمام درزها و راههای عبوری هوا از مو و گرد و غبار تمیز شود.

حال بدنه کامپیوتر را باز کنید تا قسمتهای داخلی کامپیوتر در رویت قرار گیرد. به CPU نگاه کنید. توجه کنید که غبار میتواند در ورای پنکه و لابلای رادیاتور سی-پی-یو خود را پنهان کند. ممکن است بدنتان حاوی الکتریسیته ساکن باشد. توصیه میکنم تا از یک عدد دستبند ضدالکتریسیته استفاده کنید. آنرا به مچ دستتان ببندید و سر دیگر آنرا به جایی وصل کنید که الکتریسیته را به زمین تخلیه کند مانند لوله آب، بدنه میز فلزی،... این دستبند را میتوانید از مغازه های فروش قطعات الکتیونیکی تهیه کنید. حال میتوانید قلم مو را برداشته و به آرامی و با دقت حواشی CPU را تمیز کنید تا خاک و گرد و غبار از لابلای رادیاتور و پنکه خارج شود.

به روی مادر برد نگاه کنید و هرجا گرد و غبار دیدید آنرا با قلم مو بزدایید. حین این کار بسیار مراقب باشید تا قطعات کوچک مخصوصا جامپرها را جابجا نکنید. بعد از آن میتوانید از اسپری هوا استفاده کنید تا گردوغبار تمیز شود. هنگام استفاده از اسپری مراقب باشید که آنرا سرپا نگهدارید و هنگام مصرف کج نکنید که ممکن است مایع از آن خارج شود و روی قطعات بپاشد. بدین ترتیب خطر خرابی قطعات افزایش مییباد. جهت اسپری کردن را طوری تنظیم کنید که هوا بتواند گردوغبار را بسمت بیرون بدنه کامپیوتر فوت کند. نهایتا جاروی کوچک باطری دار مخصوص تمیزکاری کامپیوتر را مصرف کنید تا گردهای باقیمانده را بمکد. مجددا توصیه اکید میکنم که هرگز از جاروی برقی معمولی برای تمیز کردن داخل بدنه کامپیوتر استفاده نکنید زیرا این نوع جاروبرقیها تولید الکتریسیته ساکن میکند که خطر خرابی قطعات داخل کامپیوتر را بشدت افزایش میدهد.

حال زمان مناسبی است تا پنکه ها و فن های داخل بدنه را نیز تمیز کنید.

هنگام جاروکردن داخل بدنه کامپیوتر هم بسیار مراقب باشید که قطعات کوچک روی ماردبرد مانند جامپرها جابجا نشوند.

توجه به پاورسوپلای یا همان منبع تغذیه نیز اهمیت بسیاری دارد. پنکه آنرا با صبر و حوصله تمیز کنید و سعی کنید خاک را از پره های پنکه آن تمیز نمایید.

برای تمیز کردن داخل CD-Drive توصیه میکنم از ابزار مخصوص این کار استفاده کنید که در مغازه های کامپیوتری بفروش میرسد. کیتهای مخصوص تمیزکردن CD-DRIVE را تهیه و مصرف کنید. اگر تجربه بیشتری با کامپیوتر و امور فنی آن دارید میتوانید این درایو را باز کرده و با گوش پاک کن آغشته به الکل سفید داخل آنرا تمیز کنید اما برای افراد کم تجربه این عمل به هیچ عنوان توصیه نمیشود.

برای تمیز کردن CD میتوانید از پارچه نرم آغشته به آب استفاده کنید و سطح زیر آنرا بصورت دورانی از مرکز بسمت خارج تمیز کنید. اگر آلودگی بخصوصی در سی دی دیده میشود که با آب تمیز نمیشود میتوانید برای آن قسمت از کمی الکل سفید استفاده کند.

برای تمیز کردن درایو فلاپی نیز میتوانید از کیتهای آماده اینکار استفاده کنید که در مغازه های فروش وسایل کامپیوتری عرضه میشود. در این مرحله نیز اگر تجربه کار فنی با کامپیوتر دارید میتوانید درایو را باز کرده و با گوش پاک کن آغشته به الکل هدهای خواندن/نوشتن و بازوهای درایو را به دقت و آرام تمیز کنید. هنگام تمیز کردن هدها یادتان باشد که آنها را از جای خود بیرون نبرید که اگر قفل کند دیگر کار نخواهد کرد. برای افراد کم تجربه در کارهای فنی کامپیوتر بازکردن درایو را به هیچ عنوان توصیه نمیکنم.

هارددیسک عملا تمیزکردن فیزیکی ندارد زیرا تکنولوژی آن بسیار بالاست و نباید آنرا باز کرد. تمیز کردن آن در واقع عمل دیفراگ است که از طریق برنامه انجام میشود.

تمیزکردن کیبورد در مقاله ای جداگانه به تفصیل بیان شده است.

برای تمیز کردن شیشه مانیتور میتوانید از تمیزکننده شیشه معمولی که در خانه استفاده میکنید کمک بگیرید. فقط باید مطمئن شوید که مانیتور حتما خاموش باشد و آنرا از برق بکشید. این مایع تمیزکننده را ابتدا به یک پارچه بدون پرز اسپری کنید و پارچه را بروی شیشه بکشید. با جاروبرقی تمام راههای عبوری هوا را بخوبی تمیز کنید. توصیه اکید میکنم از قرار دادن هر نوع کاغذ و کتاب برروی مانیتور مخصوصا بخشهای تهویه مانیتور هنگام کار بشدت اجتناب کنید که نه تنها میتواند باعث خرابی مانیتور شود بلکه احتمال آتش گرفتن آنرا افزایش میدهد. بدنه مانیتور را میتوانید با پارچه آغشته به آب و مایع ظرفشویی بخوبی تمیز کنید.

اما اگر مانیتورتان LCD است روش کار اندکی فرق میکند. این مانیتورها از شیشه ساخته نشده اند لذا هیچوقت هیچ مایعی را مستقیما بروی آن اسپری نکنید و از دستمال کاغذی از هر نوع برای تمیز کردن آن استفاده نکنید که باعث خش افتادن بروی صفحه آن میشود. اگر میخواهید صفحه مانیتور LCD را تمیز کنید پیشنهاد میکنم از یک پارچه کتان نرم خشک استفاده کنید. اگر صفحه مانیتور بخوبی تمیز نشد میتوانید کمی الکل به پارچه بزنید و صفحه مانیتور را با آن تمیز کنید.

منبع :www.iranika.ir