منار جنبان‏ اصفهان

منار جنبان‏ اصفهان

مناره یکی از عناصر موجود در برخی از سازه ها ی تاریخ معماری ماست که کاربرد فراوانی در دوران گذشته داشته. زمانی بر فراز آن آتش می افروختند و زمانی دیگر به عنوان دیده‌بانی مورد استفاده قرار می گرفت.

مناره یکی از عناصر موجود در برخی از سازه ها ی تاریخ معماری ماست که کاربرد فراوانی در دوران گذشته داشته. زمانی بر فراز آن آتش می افروختند و زمانی دیگر به عنوان دیده‌بانی مورد استفاده قرار می گرفت. بعد از اسلام، مناره علاوه بر امکان دیده‌بانی بعنوان جایگاه ویژه موذن هم مورد استفاده قرار می گرفته است. در اصفهان نمونه های زیادی از مناره های تاریخی موجود است که می توان به مناره چهل دختران، مناره ساربان، مناره مسجد علی، مناره زیار و منار جنبان اشاره کرد.بی تردید یکی از معروفترین ساختارهای تاریخی شهر اصفهان که شهرتی جهانی نیز دارد " منار جنبان " است.

منار جنبان اصفهان در حقیقت بقعه اى است که بر مزار شیخى زاهد به نام عمو عبدالله ساخته شده است و بر اساس تاریخ سنگ نبشته این مقبره، تاریخ بنا به 716 هجری قمری برمی‌گردد که همزمان با اواخر پادشاهی «اولجایتو» ایلخان مسلمان مغول است. مناره‏ ها بعداً و در تاریخى که درست معلوم نیست و احتمالاً در آخر عصر صفویه به ایوان مزبور اضافه شده و با حرکت دادن یکى از آنها، نه تنها مناره دیگر به حرکت درمی‏اید بلکه تمامى این ساختمان مرتعش می‏شود.

◄  راز شگفتی آور منارجنبان:

چنانچه فردی از طریق 17 پله داخل هر مناره که روی بام بنا تا بالای هر مناره وجود دارد، بالا رود و دست های خود را داخل یکی از دیوارهای واسط میانی پنجره های فوقانی آن قفل و شروع به تکان دادن مناره کند، مناره به نوسان در آمده و همزمان با آن مناره دیگری و در واقع کل ساختمان به نوسان در می‌اید که تنها نوسان مناره قابل دیدن است و برای دیدن نوسان بنا می توان لیوان آبی را بر روی قبر " عمو عبدالله" قرار داد و سطح لغزان آن را مشاهده کرد.

اما قدر مسلم اینکه منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر مناره های متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت مناره ها سایر قسمت های بنا نیز حرکت می کند. ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه 10 متر و ارتفاع هریک از دو مناره 5/7متر است. در این ایوان مزار عمو عبدالله قرار دارد و راه صعود به بام و مناره ها نیز به وسیله درگاه کوچکی است که با پلکانی مارپیچ به بام مربوط می شود.

به کاربردن آجرهایی با ویژگیهای خاص که ضریب ارتجاعی بالاتری نسبت به آجرهای به کار رفته در بخش های دیگر دارد و همچنین توجیه حرکت مناره ها با تکان یکی از آنها بواسطه قوانین فیزیکی نه تنها راز جنبیدن این مشهورترین مناره جنبان جهان را آشکار می کند بلکه بیانگر دانش فنی بسیار عمیق سازندگان آن در هفت قرن پیش بوده است. سازندگانی که نامی از آنان بطور مشخص در دست نیست. البته بنا به نظر کارشناسان مناره های دیگری نیز وجود دارد که دارای همین خاصیت بوده و همزمان با این بنا ساخته شده اند. مناره های مسجد اشترجان در 40 کیلومتری غرب اصفهان که قسمت اعظم آن تخریب شده و یا یکی از مناره های مسجد حضرت علی (ع ) در بصره که بنا به نظر " ابن بطوطه" سیاح معروف مراکشی در قرن هشتم قمری، تکان می خورده و از این جهت ارزش مسجد را برای زائرین دوچندان کرده است.

آنان بر این باورند که در تمام بناهایى که چنین شکل و مناره هایى دارند، حرکت هست و اگر در اینجا بسیار چشمگیرتر است، دلیل آن باریکى و سبکى این مناره ها است وگرنه جهانگردان و سیاحان بر مناره ها و ساختمان هایى که به همین طریق مى جنبیده اند در نقاط دیگر جهان اشاره کرده اند
 

 منارجنبان بر سر راه اصفهان به نجف آباد در روستایى به نام کاردالان قرار دارد. هر یک از دو مناره این بنا 17 متر بلندى دارد و ارتفاع بنا 10 متر است.

کاشی هاى لاجوردى و فیروزه‏اى زینت بخش این بناست و برمزار آن روحانى زاهد و عابد قطعه سنگى مرمرى قرار داده‏ اند که سوره یس از قرآن کریم حاشیه آن را زینت داده است. کتیبه ‏هاى دیگرى نیز در این آرامگاه هست که از آن جمله است کتیبه‏ اى بر سنگ مرمر بالاى سنگ اصلى که از عمد عبدالله به عنوان یک مرد پرهیزگار و زاهد نام مى ‏برد و تاریخ او را نیز ذکر مى ‏کند.
 

منبع :http://www.fadak.us/A.database/Travel/monument.I/A.0002.htm