ویتامین B

ویتامین B

ویتامینها ترکیبات آلی غیر از قندها ، لیپیدها و پروتئینها هستند که در طبیعت توسط تک یاخته‌ها ، سلولهای گیاهی و پاره‌ای از جانداران تکامل یافته ساخته می‌شوند. چون سلولهای بدن انسان قادر به ساختن ویتامینها نیستند نیاز بدن به ویتامین باید از محیط زیست مرتبا و به مقادیر لازم توسط مواد غذایی تامین شود.با اینکه ویتامینها نقش سازنده و تولید کننده انرژی را ندارند اهمیت آنها در انجام پدیده‌های حیاتی به اندازه‌ای است که فقدان یا کمبود هر یک از آنها موجب پیدایش اختلالات شدید در یک عضویا تمام بدن می‌گردد. ویتامینها به دو گروه محلول در آب و محلول در چربی تقسیم می‌شوند. ویتامینهای گروه B در گروه ویتامینهای محلول در آب قرار دارد.

ویتامین B₁ یا تیامین

اولین ویتامین شناخته شده از گروه B است و ضد بیماری بری‌بری در انسان می‌شود. این بیماری با عوارض قلبی و عروقی و عوارض عصبی و بالاخره خیز همراه است. عوراض عصبی منجر به پلی نوریت اعصاب محیطی شده که ممکن است با خونریزی مغزی همراه باشد. این ویتامین در کبد ، کلیه و عضلات به صورت ترکیبات فسفری ذخیره می‌شود. این ویتامین به مقدار فروان در مخمر آبجو ، جوانه غلات و در دانه‌های حبوبات و اسفناج ، برگ ترب و جعفری یافت می‌شود.

ویتامین B₂ یا ریبوفلاوین

چون این ویتامین را از ابتدا به صورت خالص از شیر حیوانی بدست آورده‌اند آن را لاکتو فلاوین گویند. با کمبود یا فقدان این ویتامین ، در متابولیسم پروتیدها و گلوسیدها اختلال حاصل می‌شود. و عمدتا تبدیل آمینو اسید و قندها به اسیدهای چرب متوقف مانده و اختلالات تغذیه‌ای حاصل می‌شود که منجر به مرگ می‌شود. این ویتامین در کبد ، بیضه‌ها و کلیه پستانداران ، تخم مرغ ، شیر و ... پیدا می‌شود.در انسان اختلالات حاصل از فقدان این ویتامین به آریبو فلامینوز معروف است. از مشخص ترین عارضه کمبود این ویتامین یک نوع ضایعه مخاطی به نام شقاق گوشه لب است که منجر به ترک خوردن گوشه های لب میگردد. کمبود این ویتامین باعث زیاد شدن عروق خونی قرنیه چشم و قرمز شدن پلکها می‌شود. این ویتامین در ساختار کو آنزیمهایی مانند فلاوین مونو نوکلئوتید و فلاوین آدنین دی نوکلئوتید شرکت دارد.

ویتامین B₃ یا نیاسین

این نوع ویتامین ضد بیماری پلاگر در انسان و بیماری زبان سیاه در سگ است. این ویتامین در ساختمان مولکولی کوآنزیم نیکوتین آمید آدنین دی‌نوکلئوتید (NAD) و (NADP) نیکوتین آمید آدنین دی‌نوکلئوتید فسفات شرکت دارد. عوارض بیماری پوستی پلاگر پیدایش لکه‌های قرمز رنگ بر روی پوست می‌باشد که معمولا به صورت قرینه قسمتهایی که بیشتر در معرض نور هستند دیده می‌شود. اختلالات پوستی به بافت مخاطی لوله گوارشی هم سرایت کرده و باعث ایجاد بی‌اشتهایی ، تهوع و دردهای شکمی می‌شود. این ویتامین بیشتر در مخمر آبجو ، پوست و جوانه غلات ، خرما ، گوشت ، کبد ، کلیه و قلب و شیر بیشتر است.

ویتامین B₆ یا پیریدوکسین

فقدان این ویتامین در موش ایجاد عوارضی شبیه بیماری پلاگر می‌کند. فقدان این ویتامین در جوجه مرغ خانگی باعث کم خونی می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد که این ویتامین در عمل بیوسنتز هموگلوبین موثر است. فقدان ویتامین B₆ در انسان بویژه در کودکان سبب اختلال در واکنشهای متابولیسمی سلولهای عصبی می‌گردد و موجب عوارض عصبی مانند دردهای ناحیه شکم ، دشواری در راه رفتن و حملات صرع و تشنج می‌شود.باکتریهای موجود در روده انسان می‌توانند به مقدار اندکی ویتامین B₆ سنتز نمایند. با افزایش میزان مواد پروتئینی جیره غذایی نیاز به این ویتامین هم افزایش می‌یابد. گندم ، مخمر آبجو ، ذرت ، جگر ، شیر و تخم مرغ و سبزیها حاوی ویتامین B₆ هستند.

ویتامین B₁₂ یا سیانو کوبالامین

این ویتامین حاوی 4 درصد کبالت است. از نظر ساختمان شیمیایی شباهت خاصی به هسته تترا پیرولی پورفیرین در هموگلوبین دارد. با این تفاوت که کبالت جایگزین آهن شده است. فقدان ویتامین B₁₂ در انسان که بیشتر به علت اختلال در عمل جذب ویتامین روی می‌دهد، باعث بروز بیماری کم خونی وخیم و پیدایش گویچه‌های قرمز غیر طبیعی از نوع مگالوبلاست در خون می‌گردد.در بیماران مبتلا به این نوع کم خونی تجویز ویتامین از طریق دهان موثر واقع نشده و می‌بایست ویتامین از طریق تزریق وارد بدن شود. ویتامین B₁₂ جذب شده مدتی طولانی در بدن انسان باقی می‌مانند و دفع آن کند است. این ویتامین توسط باکتریهای موجود در دستگاه گوارش نشخوار کنندگان و همچنین توسط باکتریهای روده‌ای انسان سنتز می‌شود که قسمتی از آن قابل جذب است. این ویتامین در مواد غذایی مانند جگر ، شیر ، پنیر و تخم مرغ یافت می‌شود.

همه چیز در مورد ویتامین B

ماده مغذی که از آن با عنوان ویتامین B نام می برند، در واقع شامل 6 ویتامین متمایز محلول در آب است که کمپلکس یا مجموعه ویتامین B نامیده می شود. این کمپلکس نقش بسیار مهمی در تنظیم متابولیسم سلولها در بدن ایفا می کند، از اینرو، انرژی لازم برای هر نوع فعالیت فیزیکی را برای ما فراهم می کند.

گاهی شکل های مختلف ویتامین هایی که کمپلکس ویتامین B را می سازند، در موادغذایی یکسانی یافت می شوند، از اینرو نیازی نیست که برای جبران کمبود این ویتامین در بدن، از مکمل های غذایی آن استفاده کنید. تازمانیکه در رژیم غذایی خود از انواع و اقسام موادمغذی استفاده کنید، دچار کمبود ویتامین B نخواهید شد.

در زیر به اطلاعات لازم درمورد ویتامین B اشاره می کنیم.


فواید ویتامین های B برای سلامتی

همه ویتامین های B برای حفظ سلامت جسمی ما، در کنار یکدیگر عمل می کنند. گاهاً وقتی در یکی از انواع ویتامین های B کمبود داشته باشید، در بقیه آنها نیز کمبود دارید.

انواع مختلف ویتامین های B عبارتند از:

ویتامین B1: تیامین
ویتامین B2: ریبوفلاوین
ویتامین B3: نیاسین
ویتامین B5: اسید پانتاتونیک
ویتامین B6: پیریدوکسین
ویتامین B7: بیوتین
ویتامین B9: اسید فولیک
ویتامین B12 : سیانوکوبالامین

این ویتامین های B درکنار یکدیگر فواید بسیار زیادی را بر تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت عملکرد سیستم عصبی بدن، حفظ متابولیسم و افزایش رشد و تکثیر سلولها خواهد داشت.

ویتامین B6 نیز به تجزیه پروتئین های مصرفی و مصرف کارآمد اسیدهای آمینه کمک میکند. آندسته از افرادیکه به میزان زیاد پروتئین مصرف می کنند—که بین بدنسازان بسیار متداول است—حتماً باید مصرف این ویتامین B خاص خود را افزایش دهند چون اهمیت بسیار زیادی در بارگیری پروتئین در بدن دارد.

ویتامین B6 همچنین به حفظ ثبات قند خون در سطح نرمال کمک می کند که برای افرادیکه مشکل انسولین دارند، مثل افراد دیابتی یا آنها که قند خونشان پایین است، بسیار مهم است.

و آخر اینکه ویتامین های B در جلوگیری از افسردگی نیز وثرند و احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی را نیز پایین می آورند.


موادغذایی حاوی ویتامین B

ویتامین های B معمولاً در نان یا محصولات نانی یافت می شوند، چون خمیر نان منبع بسیار خوبی از این ماده مغذی است.

علاوه بر این منبع، منابع زیر نیز مملو از ویتامین B هستند:

سیب زمینی
موز
عدس
فلفل
ماهی تن
دانه ها
آجیل
تخم مرغ
سیریال های صبحانه
برخی از انواع نوشابه های انرژی زا
سینه مرغ
آب گوجه فرنگی
مقدار مصرفی توصیه شده برای ویتامین B

از آنجا که ویتامین های B محلول در آب هستند، به هیچ عنوان در بدن ذخیره نمیشوند و اگر بیشتر از حد مورد نیاز مصرف شود، روزانه از بدن دفع می شود. از اینرو واجب است که هر روز به مقدار لازم از این ویتامین مصرف کنید تا دچار کمبود نشوید.

مقدار توصیه شده برای مصرف ویتامین  B6، 1.3 میلیگرم در روز تا سن 50 سالگی و بعد از آن 1.7 میلیگرم در روز است. اما معمولاً توصیه می شود که اگر میزان کالری های مصرفیتان 200 کالری عادی در روز است، مصرف خود را تا 2 میلیگرم در روز بالا بیاورید.

برای اکثر افراد، به شرط اینکه از انواع و اقسام موادغذایی در رژیم خود استفاده کنند، مشکلی در تامین ویتامین های B مورد نیاز بدن نخواهد بود. مسموم شدن زا این ویتامین فقط زمانی اتفاق خواهد افتاد که مقدار بسیار زیادی از این ماده را به صورت مکمل استفاده کنیم و زمانیکه چنین مسئله ای رخ دهد، اختلالات عصب شناختی یا بیحسی و کرختی در فرد ایجاد خواهد شد.

علائم کمبود این ویتامین شامل موارد زیر است اما دقت کنید که فقط محدود به اینها نیست: زخم شدن زبان، کج خلقی و زودرنجی، گیجی، احساس افسردگی، تشنج.

اطمینان یابید که در رژیم غذایی خود به میزان کافی از موادغذایی حاوی ویتامین B استفاده می کنید. حتی آنهایی که رژیم های کم کربوهیدرات را دنبال می کنند و به مقدار خیلی کمی از موادغذایی حاوی مخمر استفاده می کنند، می توانید نیاز خود به این مکمل را با مصرف غذاهایی مانند ماهی، سینه مرغ، و آجیل برطرف کنند. انواع و اقسام مکمل های ویتامین B کمپلکس نیز در بازار موجود است که درصورت وجود کمبود می توانید از آنها استفاده کنید.